Batı ve Kuzey'dekiler, tiksinme yüz ifadesini kolaylıkla ayırt ederken, korkmuş ve şaşırmış olanların ayrımında herkes zorlanıyor. Çalışmaya göre; yüz ifadelerini tanımada kadınlar, erkeklerden daha başarılı olurken, eğitim düzeyi yükseldikçe de tanıma oranları artıyor.
Yaşamı anlamlandırma, karar verme ve uygulama aşamalarında büyük bir rolü olan duygular genelde yüz ifadelerine yansıyarak karşımıza çıkıyor. İnsanlar için temel sosyal-bilişsel becerilerin başında ise yüzdeki duygu ifadelerini algılamak ve tanımak geliyor.
Türkiye'de yapılmış, Türk toplumundan seçilen bireylere ait duygusal yüz ifadelerinden oluşan bir duygu tanıma testinin olmayışı Üsküdar Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü Nörobilim Yüksek Lisans Programı araştırma görevlilerini harekete geçirdi. Üsküdar Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü Nörobilim Yüksek Lisans Programı dahilinde; Doç. Dr. Cumhur Taş danışmanlığında, yüksek lisans öğrencisi Fatma Turan tarafından hazırlanan çalışma; Türkiye'nin doğu, batı, kuzey ve güneyinden gelen ve İstanbul'da yaşayan 72 kişi ile gerçekleşti. 18-60 yaş aralığındaki katılımcılar ile yapılan "Türk Toplumunda Sağlıklı Bireylerin Yüz İfadelerinden Oluşan Duyguları Tanımlama Testi Oluşturulması ve Geçerlilik ile Güvenilirliğinin Uygulanması" araştırması iki aşamadan oluştu.
İlk aşamada katılımcıların 6 temel duygu(Mutluluk, hüzün, şaşkınlık, korku, tiksinme ve öfke) ile nötr duyguyu ifade eden yüz fotoğraflarının çekimi gerçekleştirildi. İkinci aşamada ise, katılımcılardan ekranda gördükleri fotoğraflara odaklanıp ifade edilen duyguyu söylemeleri istendi.
Kadınlar, erkeklere göre yüz ifadelerini daha iyi tanıyor
Türkiye'de yaşayan bireylerin yüz ifadelerini ne derece tanıyabildiklerine dair yapılan araştırmada bulgular; yaş aralığı, coğrafi bölge ve cinsiyete göre ayrıştırıldı. Test sonuçlarına göre;
• Batı insanı, öfke ve üzüntülü yüz ifadesini tanımakta zorlanılırken, Doğu insanı kolaylıkla ayırt edilebiliyor. Batı ve Kuzey insanı tiksinme yüz ifadesi kolaylıkla ayırt edilebiliyor. Hepsi korkmuş ve şaşırmış yüz ifadesinde ayrımında zorlanıyor.
Çalışmanın bir başka ilginç sonucu ise kadın ve erkekler arasındaki fark oldu. Yüz ifadelerini kadın katılımcılar, erkeklere kıyasla daha yüksek oranda tanıdı. Katılımcıların eğitim düzeyi yükseldikçe de duygusal yüz ifadelerini tanıma oranları arttı. Çalışma sırasında yapılan empati testinde de kadınların ve eğitim düzeyi yüksek katılımcıların daha başarılı olduğu görüldü.