Gelişmekte olan ülkelerde her yıl 150 milyondan fazla çocuk zatürreye yakalanıyor. Dünyada ve ülkemizde çocuklardaki en önemli önlenebilir ölüm nedenlerinden biri olan zatürre ile mücadelede erken teşhis ve aşılanma hayat kurtarıyor. Memorial Ataşehir Hastanesi Çocuk Göğüs Hastalıkları Bölümü’nden Prof. Dr. Fazilet Karakoç, çocuklarda zatürre hastalığı ve korunma yolları hakkında bilgi verdi.
Zatürre önlenebilir çocuk ölümlerinin başında geliyor
Dünya genelinde her yıl 11-20 milyon çocuk zatürre(pnömoni) nedeni ile hastaneye yatırılmakta ve 2 milyondan fazlası yaşamını yitirmektedir. Dünya Sağlık Örgütü'nün son raporuna göre; 5 yaş altında, her yıl gerçekleşen 10,5 milyon çocuk ölümünün %19'undan zatürre sorumlu olmaktadır.
0-4 yaş arasında en sık ikinci ölüm nedeni
Sağlık Bakanlığı'nın verilerine göre, bir yaşından küçük bebek ölümlerinin %48,4’üne, 1-4 yaş grubu çocuk ölümlerinin %42,1’ine ise zatürre sebep olmaktadır. Bu veriler, gelişmekte olan ülkelerde olduğu gibi ülkemizde de özellikle 5 yaş altı çocuklarda başta zatürre olmak üzere, alt solunum yolu enfeksiyonlarının yüksek ölüm oranlarına yol açan önemli bir halk sağlığı sorunu olduğunu göstermektedir.
Çocuğunuzda bu belirtiler varsa hekime başvurun!
39-40 dereceye çıkan titremeli ateş
Yoğun öksürük
Göğüs ağrısı
Karın ağrısı
Nefes darlığı
Zamanında tedavi edilmezse hayati tehlike yaratabilir
Zatürre gibi alt solunum yolu enfeksiyonlarında erken tanı konulması ve doğru tedavinin sağlanması oldukça önemlidir. Zatürre, erken tanı ve tedavi sağlandığında özel durumlar dışında kalıcı bir sağlık sorununa yol açmamaktadır. Ancak erken tanı sağlanmadığı ya da tedavi edilmediğinde de hayatı tehdit eden bir hastalık haline dönüşebilmektedir. Hastalığın tedavisi için muayeneler önemlidir. Gerekli durumlarda akciğer filmi çekilir, balgam ve kan tahlilleri yapılmaktadır. Zatürre olan bir çocuk, erken tanı aldığında ve uygun bir şekilde tedavi edildiğinde tamamen iyileşebilmektedir.
Anne sütü almayan çocuklar risk altında
Özellikle iki yaşın altındaki çocuklar zatürre açısından daha fazla risk altındadır. Erken doğan, yeterli beslenemeyen, kalabalık ortamlarda yaşayan, altta yatan başka hastalığı olan, sigaraya maruz kalan, anne yaşı küçük ve anne eğitimi az olan çocuklarda zatürre daha sıklıkla görülmektedir. Yine anne sütü almayan çocuklar da zatürre açısından risk grubundadır.
Akciğerde kalıcı bir hasara yol açar mı?
Bazı zatürre hastaları antibiyotikler ile tedavi edilebilirken, bazı zatürre hastaları ise solunum desteğine ihtiyacı olduğu için yoğun bakımda tedavi edilebilmektedir. Ağır zatürre geçiren çocukların nefes borularında (bronşlarında) genişlemeler olabilmektedir. Bu durumda altta yatabilecek ve ağır zatürreye yatkınlığa sebep olabilecek hastalıklar açısından araştırılmaları gerekmektedir.
Zatürre tekrarlıyorsa…
Zatürre yılda ikiden fazla ya da toplam üçten fazla oluşuyorsa ya da iyileşmesi beklenen sürede olmuyorsa bu bulgu önemlidir. Zatürrede genellikle 1-4 hafta içinde tedavi sağlanır. Eğer zatürre bu sürede geçmiyor ya da tekrarlıyor ise kistik fibrozis, hava yollarına yabancı bir cismin kaçması, reflü, bağışıklık sisteminde yetersizlik ya da hava yollarında var olan doğumsal bazı değişikliklerin hastalıklar açısından araştırılması gerekmektedir
En önemli kalkan anne sütü ve aşılanma
Anne sütü ile beslenme, zatürre riskini önemli ölçüde azaltmaktadır. Çok sayıda çalışma sigaraya maruz kalan çocuklarda üst ve alt solunum yolu enfeksiyonlarının daha sık olduğunu göstermektedir. Bunun için çocukların asla sigara içilen ortamda bulunmaması gerekmektedir. Aşılanma da zatürreden korunmada oldukça önemlidir. Zatürre aşısı ülkemizde de ulusal aşılama programında yer almakta ve çocuklara 2-4-6-18. aylarda yapılmaktadır. Yine ülkemizde kızamık, boğmaca ve tüberküloz zatürrenin en önemli etkenleri arasında bulunmaktadır. Bunun için bu aşıların da uygun dönemlerde yapılması gerekmektedir.
